Özgür Yazılım Felsefesi

Özgür yazılım felsefesi, üretmeyi ve paylaşmayı temel alan bir bilişim felsefesidir. Felsefenin temelinde bilimsel araştırmalarda izlenen yöntemin topluma kazandırdıkları yatmaktadır.

Bilim adamları yaptıkları tüm detayları ile açıklayan makaleler yazar ve bu makaleleri yayınlar yolu ile kamu ile paylaşır. Bu paylaşımcı bilimsel araştırma modeli hızlı bir toplumsal gelişim sürecine imkan vermektedir; yeni çalışmaların tümü, daha önceki çalışmalarda edinilen bilgi ve deneyimi daha ileri bir noktaya taşımaktadır. Bu biçimde paylaşımcı bir yol izlenmemiş olsaydı bugün medeniyetimizin ulaştığı noktaya varmak için çok daha fazla zamana ihtiyacımız olabilirdi.

Özgür yazılım (ing. free software) felsefesi bu paylaşımcı modeli bilgisayar yazılımı üretimine uygulamayı hedefler. Özgür yazılım felsefesinin babası olan Richard M. Stallman’ın, tekelleşmeye ve bilimsel gelişmenin hızını kesmeye izin veren yazılım üretim modeline karşı durmak üzere bir çalışma başlatmış ve bu modelin medeniyetimizin gelişimine vurduğu sekteye dikkat çekmiştir.

Stallman’ın karşı çıktığı modelde, farklı ve özel bir kelime işlemciye ihtiyacınız olduğunda ya baştan kendiniz hazırlamalı ya da mevcut yazılımlardan birisinin üreticisine isteğinizi tarif edip bu değişikliği yaptırtmalısınız. Büyük ve başarılı bir yazılım üreticisi bu isteğinizi tek bir potansiyel müşteri olduğunuz için kabul etmeyecektir. Bu durumda baştan başlayarak “tekerleği yeniden icat etmek” dışında bir alternatifiniz kalmayacaktır ki bu gerçekten de çok verimsiz bir üretim biçimidir.

Özgür yazılım modeli, yazılımların yalnızca o anda ona “biçim” verenlerin hayal güçleri ve beklentileri ile kısıtlı olduğu alabildiğine özgür bir model sunar. Paylaşım esasına dayalı bu modelde, herkes ürettiği yazılımları kaynak kodları (yazılımda değişiklikler yapmak için gereken ilk form) ile birlikte sınırsız bir biçimde paylaşır ve yenilikler bu paylaşım sayesinde bir önceki üreticinin çalışmalarına eklemeler yapılarak kolayca ve kısa sürede gerçekleştirilebilir.

Özgür yazılım felsefesi, yazılımın sınırlarının ortadan kaldırılması amacını güder. Yazılımın sınırları kalmadığında yazılım özgürdür ve dileyen bu yazılımı dilediği biçime çok kısa sürede getirip ihtiyaçlarını daha etkin bir biçimde karşılayabilir. Bu biçimde yazılım üretiminin ve paylaşımının topluma nasıl bir katkı vereceği açıktır; ihtiyaçları daha etkin bir biçimde karşılayan yazılım çözümlerini mümkün olan en kısa sürelerde geliştirmek mümkün olacaktır. Üretici bağımlılıkları ve yazılım tekelciliği önlenecek, yeni iş modelleri çerçevesinde yazılımdan gelir elde etmek yine de mümkün olacaktır.